Problem z ząbkowaniem opon może wystąpić w każdym pojeździe, niezależnie od tego, kto i jak go prowadzi. Ryzyko zwiększa się, jeśli kierowca nie dba o stan techniczny samochodu. Ząbkowanie skutkuje nie tylko szybszym zużyciem opon, lecz także utratą ich właściwości, co w trakcie jazdy może skończyć się tragicznie. Z tego względu warto mieć świadomość, czym jest ząbkowanie opon, dlaczego występuje i jak mu skutecznie zaradzić.
Czym jest ząbkowanie opon?
Ząbkowaniem opon określa się specyficzny i nieprawidłowy sposób zużywania się bieżnika podczas jazdy. Zjawisko to występuje najczęściej w przypadku opon zamontowanych na tylnej osi pojazdu z napędem na przednie koła. Na krawędź natarcia klocków bieżnika wpływają mniejsze siły niż na krawędź spływu, co powoduje nierównomierne ścieranie się ogumienia.
Dlaczego opony ząbkują głównie na tylnej osi? Wynika to z tego, że wprawiane są w ruch jedynie przez styczność bieżnika z asfaltem, który przede wszystkim wpływa na krawędź spływu. Na ten sam fragment ogumienia działają większe siły również w przypadku hamowania.
W efekcie krawędź spływu jest bardziej wytarta, a na bieżniku pojawiają się charakterystyczne poszarpane ząbki. Pierwszymi objawami ząbkowania opon są wyraźne wibracje obniżające komfort jazdy samochodem. Oprócz tego może wystąpić drżenie kierownicy i charakterystyczne hałasowanie opon w trakcie szybszej jazdy.
Co istotne, ząbkowanie opon postępuje bardzo szybko i już po 15 tys. km przebiegu mogą pojawić się wymienione objawy. Dlatego tak ważne jest, by wiedzieć, jak od razu rozpoznać ząbkowanie opon i poznać przyczyny występowania tego zjawiska.
Przyczyny ząbkowania opon i jak je rozpoznać
Do wystąpienia zjawiska ząbkowania opon przyczynia się kilkanaście czynników. Co istotne – na część z nich kierowca nie ma niestety wpływu. Mowa tu chociażby o budowie opon. Modele z dużą liczbą klocków bieżnika i kanałów poprzecznych są bardziej narażone na ząbkowanie (oferują jednak znacznie lepszą przyczepność i odporność na aquaplaning). Podobnie jest z ogumieniem stworzonym z twardszej mieszanki.
Innym czynnikiem niezależnym od kierowcy jest specyfikacja pojazdu. Masywne samochody o sporej mocy i wysokim momencie obrotowym (np. ciężarowe) zazwyczaj przyspieszają ząbkowanie opon. Podobnie jest w przypadku jazdy po drodze w złym stanie.
Przyczyn tego zjawiska zależnych od kierowcy jest jednak znacznie więcej. Wśród nich kluczowy okazuje się stan techniczny pojazdu, w tym:
- nieprawidłowe ciśnienie w oponach – zbyt wysokie ciśnienie uwypukla czoło opony i przyspiesza proces ząbkowania;
- zużyte amortyzatory – nie są w stanie odpowiednio dociskać opon do podłoża, przez co działają na nie nierównomierne siły;
- uszkodzone zawieszenie;
- nieprawidłowe ustawienie zbieżności kół.
Od czego jeszcze ząbkują się opony? Przede wszystkim od agresywnej jazdy. Gwałtowne przyspieszanie i hamowanie zauważalnie przyspiesza ten proces. Podobnie działa częste jeżdżenie po autostradach i drogach szybkiego ruchu, gdzie przeważają długie, łagodne zakręty.
Jak zapobiec ząbkowaniu opon?
Jeśli ma się świadomość przyczyn i objawów ząbkowania opon, można odpowiednio wcześnie zareagować, by zminimalizować ryzyko szybszego zużywania się kół w ten sposób.
Podstawowym zaleceniem jest regularne kontrolowanie stanu technicznego auta, a w szczególności:
- Ustawianie geometrii kół przynajmniej raz w roku, po każdej naprawie lub wymianie elementów zawieszenia bądź za każdym razem, gdy na kierownicy będą wyczuwalne drgania;
- Utrzymanie w kołach odpowiedniego ciśnienia. Podniesienie ciśnienia o około 10% może zminimalizować negatywne objawy ząbkowania opon. Jedynym wyjątkiem są samochody dostawcze i kombi, które często jeżdżą z mniejszym obciążeniem na tylnej osi. W takiej sytuacji warto obniżyć ciśnienie w tylnych oponach do minimalnej wartości zalecanej przez producenta.
- Dbanie o stan zawieszenia i amortyzatorów.
Poza tym bardzo skuteczne w przeciwdziałaniu ząbkowaniu opon jest zamienianie ich miejscami przynajmniej raz w roku zgodnie z zaleceniami producenta. W przypadku samochodu z napędem na przednią oś zamiana powinna przebiegać następująco:
- tylna prawa opona na przednią lewą felgę;
- tylna lewa opona na przednią prawą felgę;
- przednia lewa opona na tylną lewą felgę;
- przednia prawa opona na tylną prawą felgę.
Przed zamianą opon warto jednak zadbać o to, by najpierw zapoznać się z instrukcjami producenta, ponieważ zalecenia w przypadku każdego samochodu mogą być nieco inne. Pomoże też sprawdzenie stanu opon zgodnie z poradami zawartymi w naszym artykule na temat różnych opon na różnych osiach.
Jeśli jednak proces ząbkowania opon zaszedł już za daleko, ale ogumienie mimo wszystko nadaje się do dalszej eksploatacji, można rozważyć szorstkowanie opon. To proces mechanicznego wyrównania krawędzi spływu i natarcia w bieżniku. Koszt takiego zabiegu rozpoczyna się od ok. 50 zł za jedną oponę. Jest on skuteczny, choć zauważalnie obniża żywotność opony.
Dlatego w takiej sytuacji warto poświęcić te pieniądze na poprawę stanu technicznego pojazdu oraz na kupno nowego kompletu opon. Te znajdziesz w naszym sklepie internetowym oponyprzez.net.